Τι είναι η πνευμονική εμβολή;

Πνευμονική εμβολή είναι η απόφραξη της πνευμονικής αρτηρίας ή κάποιων από τους κλάδους της συνήθως από θρόμβο αίματος που προέρχεται από τις φλέβες των κάτω άκρων. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις το έμβολο μπορεί να είναι θρόμβος από φλέβες άλλης εντόπισης, αέρας, λίπος ή νεοπλασματικός ιστός.

Πρόκειται για την 3η σε συχνότητα καρδιαγγειακή νόσο. Ετησίως τα συνολικά περιστατικά πνευμονικής εμβολής φτάνουν τα 100-200 ανά 100.000 κατοίκους. Είναι μια σοβαρή νόσος λόγω υψηλής θνητότητας και μεταγενέστερων επιπλοκών:
• 10% θνητότητα την πρώτη ώρα.
• Περίπου 70% των ασθενών με Π.Ε μένουν χωρίς διάγνωση, από αυτούς περίπου το 30% καταλήγουν λόγω υποτροπής της Π.Ε και καρδιολογικών επιπλοκών.
• Μόνο περίπου το 30% των ασθενών με Π.Ε έχουν σωστή διάγνωση και λαμβάνουν σωστή θεραπεία

Αιτίες, παράγοντες κινδύνου:

Όλες οι περιστάσεις που καταλήγουν σε παρατεταμένη ακινητοποίηση και συνοδεύονται από στάση αίματος, δηλαδή επιβράδυνση της φλεβικής κυκλοφορίας, είναι ευνοϊκές για το σχηματισμό θρόμβων:

• Χειρουργική επέμβαση (κυρίως ορθοπεδική, γυναικολογική ή ογκολογική)
• Ακινησία ενός κάτω άκρου (γύψος, νάρθηκας)
• Παρατεταμένη κατάκλιση
• Εγκυμοσύνη
• Μακρινά ταξίδια κυρίως αεροπορικά

Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι:

• Αυξημένη ηλικία
• Παχυσαρκία
• Αγωγή με οιστρογόνα
• Φλεβική ανεπάρκεια
• Κάπνισμα
• Καρκίνος
• Αυτοάνοσα νοσήματα
• Λοιμώξεις (π.χ COVID-19)
• Θρομβοφιλία
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Κολπική μαρμαρυγή

Σημεία και Συμπτώματα:

Όσο πιο γρήγορα γίνει η διάγνωση της πνευμονικής εμβολής τόσο πιο πολλές πιθανότητες υπάρχουν για αντιμετώπιση και πλήρη ανάρρωση.
Η κλινική υποψία είναι πολύ σημαντική για την διάγνωση.
• Άγχος και ταχυκαρδία
• Ελαφρύς πυρετός
• Οξύς πόνος στο στήθος ή την πλάτη
• Αναπνευστική δυσφορία (δύσπνοια) που μπορεί να συνοδεύεται από αιματηρά πτύελα (αιμόπτυση).

Τα σημεία φλεβικής θρόμβωσης ενός κάτω άκρου συνδέονται μερικές φορές και ενισχύουν τη διαγνωστική υποψία: πρησμένο, επώδυνο κάτω άκρο με αυξημένη τοπική θερμότητα.

Διάγνωση – Εξετάσεις:

Σε συνδυασμό με την κλινική υποψία υπάρχουν εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις που βοηθούν στη διάγνωση της πνευμονικής εμβολής:

• Ηλεκτροκαρδιογράφημα και Ακτινογραφία θώρακος.
• Μέτρηση D-Dimers: σε περίπτωση φυσιολογικής τιμής μπορεί να αποκλειστεί η Π.Ε.
• Αέρια αίματος: μπορεί να δείξουν χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και CO2 στο αίμα.
• Υπερηχογράφημα Doppler φλεβών κάτω άκρων: γίνεται για την αναζήτηση φλεβικής θρόμβωσης.
• Υπέρηχος καρδιάς.
• Σπινθηρογράφημα αερισμού-αιμάτωσης: δείχνει τις περιοχές των πνευμόνων που αερίζονται και δεν αιματώνονται σε περίπτωση Π.Ε.
• Αξονική αγγειογραφία πνευμονικών αρτηριών (CTPA): πολύ καλή εξέταση για την απεικόνιση θρόμβων στις πνευμονικές αρτηρίες ή των κλάδων τους για Π.Ε μεγάλου ή μεσαίου μεγέθους.

Θεραπεία:

Η νοσηλεία για μερικές ημέρες είναι συνήθως αναπόφευκτη σε περίπτωση οξείας πνευμονικής εμβολής. Θα επιτρέψει την πλήρη αξιολόγηση και τη βέλτιστη θεραπεία.
Ο ασθενής λαμβάνει οξυγόνο, αναλγητικά φάρμακα εάν χρειάζεται και συνήθως μένει κλινήρης.
Γίνεται χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής τόσο για να αποτρέψει την εμφάνιση νέων θρόμβων όσο και για να εμποδίσει την επέκταση των θρόμβων που ήδη υπάρχουν.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί θρομβολυτική αγωγή (θρομβόλυση) ή ακόμη και χειρουργική επέμβαση (εμβολεκτομή).
Μετά το εξιτήριο ο ασθενής θα πρέπει να παίρνει αντιπηκτικά για μερικούς μήνες ή ακόμη και εφ’όρου ζωής ανάλογα με την περίπτωση.